ตะกรัน (fouling) คือ คราบ เมือก ตะกอนสะสม เช่น คราบ ที่เกิดขึ้นบนเครื่องแลกเปลี่ยนความร้อน (heat exchanger) คราบดังกล่าว มีผลทำให้การถ่ายเทความร้อนช้าลงบนพื้นที่แลกเปลี่ยนความร้อน อุปกรณ์แลกเปลียนความร้อน (heat exchanger) เช่น เครื่องแลกเปลี่ยนความร้อนแบบแผ่น (plate heat exchanger) เครื่องระเหย (evaporator) ทำให้สัมประสิทธิ์การถ่ายโอนความร้อนลดลงอย่างต่อเนื่อง

การเกิด fouling บน plate heat exchanger

ที่มาของภาพ : http://www.tempcoblog.it/wp-content/uploads/2007/07/plate_02.jpg

• คราบ ตะกรันจากการตกผลึก (Crystallisation fouling) เกิดจากตกผลึกของสารละลายเกลือ กลุ่มหินปูนพวกเกลือแคลเซียม และแมกนีเซียม หรือซิลิก้า ตามปกติพบ เช่น แคลเซียม และแมกนีเซียมคาร์บอเนต (CaCO3 และ MgCO3) จากความกระด้างของน้ำ การให้ความร้อนนำที่อุณหภูมิสูงกว่า45°C to 55°C ทำให้คาร์บอเนตจะตกผลึก เกิดเป็นฟิมส์จับแน่น และพอกหนาขึ้นเรื่อยๆ
• คราบ ตระกรันจากสารอินทรีย์ โดยเฉพาะ เกิดจากอาหารโดยเฉพาะโปรตีน (protein) ซึ่งได้รับความร้อนสูงเกิดการตกตะกอนเนื่องจากการสูญเสียสภาพธรรมชาติ (protein denaturation) และคาร์โบไฮเดรท (carbohydrate) จับแน่นเป็นคราบ
• คราบ ตะกรัน จากจุลินทรีย์ เกิดจากแบคทีเรีย (bacteria) ยีสต์ (yeast) หรือรา (mold) ที่สร้างเมือก เป็นฟิมส์เหนียวเกาะติดแน่นบนพื้นผิว หรือท่อ ซึ่งเรียกว่าไบโอฟีสม์ (biofilm)