อุปกรณ์แลกเปลี่ยนความร้อน (heat exchanger) เป็นอุปกรณ์ที่ใช้สำหรับเพิ่มหรือลดอุณหภูมิของของไหลโดยการถ่ายเทความร้อนระหว่างของไหล 2 ชนิด

การใช้อุปกรณ์แลกเปลี่ยนความร้อนในอุตสาหกรรมอาหาร

อุปกรณ์แลกเปลี่ยนความร้อน เป็นอุปกรณ์หลักในกระบวนการแปรรูปอาหารด้วยความร้อน (thermal processing) เช่น

• การพาสเจอร์ไรซ์ ด้วยวิธีการแบบต่อเนื่อง (in-line pasteurization)
• การแปรรูปด้วยระบบ ยูเอชที (UHT)
• การทำให้เข้มข้น (concentration) ด้วยการใช้เครื่องระเหย (evaporator)

ประเภทของอุปกรณ์แลกเปลี่ยนความร้อน

1 เครื่องแลกเปลี่ยนความร้อนที่ไม่มีการสัมผัสโดยตรง (non contact heat exchanger หรือ indirect heat exchanger)

• เครื่องแลกเปลี่ยนความร้อนแบบแผ่น (plate heat exchanger)
• เครื่องแลกเปลี่ยนความร้อนแบบท่อ (tubular heat exchanger)
• เครื่องแลกเปลี่ยนความร้อนแบบใบมีดขูดผิว (scraped surface heat exchanger)

2 อุปกรณ์แลกเปลี่ยนความร้อนที่สัมผัสโดยตรง (contact heat exchanger หรือ direct heat exchanger)

• steam injection
• steam infusion