การฉายรังสีอาหาร Food irradition |
การฉายรังสี เป็นวิธีการถนอมอาหาร (food preservation) โดยการฉายแสงอิเล็กตรอน (electron beams) รังสีเอ็กซ์ (X ray) หรือรังสีแกมม่า (gamma ray) การฉายรังสีอาหารมีวัตถุประสงค์ เพื่อฆ่าจุลินทรีย์ที่ทำให้เกิดโรค (pathogen) เพื่อยืดอายุการเก็บรักษา เพื่อชะลอการสุก เพื่อลดปริมาณปรสิต เพื่อยับยั้งการงอกระหว่าง |
ชนิดของรังสีที่ใช้เพื่อการฉายรังสีอาหาร |
ชนิดของรังสีที่ใช้เพื่อการฉายรังสีอาหาร ต้องได้จากแหล่งของรังสีที่เป็นต้นกำเนิด ดังต่อไปนี้ 1 รังสีแกมมา (gamma ray) จากเครื่องฉายรังสีที่มีโคบอลต์-60 (Cobolt-60) หรือ ซีเซียม-137 (Cesium-137) 2 รังสีเอกซ์ (X-ray) จากเครื่องผลิตรังสีเอกซ์ที่ทำงานด้วยระดับพลังงานที่ต่ำกว่า หรือเท่ากับ 5 ล้านอิเล็กตรอนโวลต์ 3 รังสีอิเล็กตรอน จากเครื่องเร่งอนุภาคอิเล็กตรอน (electron accelerator) ที่ทำงานด้วยระดับพลังงานที่ต่ำกว่าหรือเท่ากับ 10 ล้านอิเล็กตรอนโวลต์ |
หน่วยวัดการฉายรังสีในอาหาร |
หน่วยที่นิยม ใช้เพื่อการวัดการฉายรังสีอาหาร คือ แรด (Rad) และ เกรย์ (Gray)
1 MRad = 1,000,000 Rad |
ระดับการฉายรังสีอาหาร |
วัตถุประสงค์ของการฉายรังสีเพื่อการถนอมอาหาร |
1. ควบคุมการงอกของพืชหัวในระหว่างการเก็บรักษา พืชหัว ได้แก่ กระเทียม หอมหัวใหญ่ มันฝรั่ง ขิง จะงอกระหว่างการเก็บรักษา ทำให้สูญเสียน้ำหนัก ฝ่อ สูญเสีย
2. ควบคุมการแพร่พันธุ์ของแมลง รังสีสามารถกำจัดแมลงได้หลายชนิด เช่น แมลงวันผลไม้รวมทั้ง ไข่หนอน ดักแด้ ทึ่อาจติดมากับผลิตผลทางการเกษตร เช่น มะม่วง 3. ชะลอการสุกของผลไม้ การฉายรังสีผลไม้ เช่น มะม่วง กล้วย ยืดอายุการเก็บรักษาได้ เห็ดที่ฉายรังสี 1-2 กิโลเกรยจะชะลอการบานของเห็ด ทำให้การจำหน่ายมีระยะนานขึ้น 4. ยืดอายุการเก็บรักษาอาหารสด มีการใช้รังสีปริมาณต่ำ เช่น ไก่สด ปลา เนื้อหมู เพื่อลดปริมาณจุลินทรีย์ที่ปนเปื้อนอยู่ในอาหาร เพราะการฉายรังสีด้วยปริมาณต่ำๆ 5. ทำลายเชื้อโรคและพยาธิในอาหาร รังสี 2-3 กิโลเกรย์ สามารถทำลายแบคทีเรียที่เป็นเชื้อโรค เช่น Salmonella, Campylobacter และหนอนพยาธิ
|
|
ชนิดของรังสี |
ท้ายประกาศกระทรวงสาธารณสุข ฉบับที่ 103 (พ.ศ.2529)
ชนิดของอาหาร |
วัตถุประสงค์ |
ปริมาณรังสีเฉลี่ยสูงสุดที่อนุญาต (กิโลเกรย์) |
- ไก่ | - ยืดอายุการเก็บรักษา- ลดปริมาณจุลินทรีย์ทำให้เกิดโรค |
77 |
- เมล็ดโกโก้ | - ควบคุมการแพร่พันธุ์ของแมลงระหว่างการเก็บรักษา- ลดปริมาณจุลินทรีย์ในเมล็ดที่หมักไว้ ทั้งที่ผ่านความร้อนหรือไม่ผ่านความร้อน |
15 |
- พุทราแห้ง | - ควบคุมการแพร่พันธุ์ของแมลงในระหว่างการเก็บรักษา |
1 |
- มะม่วง | - ควบคุมการแพร่พันธุ์ของแมลงในระหว่างการเก็บรักษา- ชะลอการสุก- ลดปริมาณจุลินทรีย์ โดยใช้ร่วมกับการใช้ความร้อน |
111 |
- หอมหัวใหญ่ | - ยับยั้งการงอกในระหว่างการเก็บรักษา |
0.15 |
- มะละกอ |
- ควบคุมการแพร่พันธุ์ของแมลง- ชะลอการสุก |
11 |
- มันฝรั่ง | - ยับยั้งการงอกในระหว่างการเก็บรักษา |
0.15 |
- ถั่ว | - ควบคุมการแพร่พันธุ์ของแมลงในระหว่างการเก็บรักษา |
1 |
- ข้าว | - ควบคุมการแพร่พันธุ์ของแมลงในระหว่างการเก็บรักษา |
1 |
- เครื่องเทศ เครื่องปรุงรส หอมแห้ง และ หอมผง | - เพื่อควบคุมการแพร่พันธุ์ของแมลง- ลดปริมาณจุลินทรีย์- ลดปริมาณจุลินทรีย์ที่ทำให้เกิดโรค |
1110 |
- สตรอเบอร์รี่ | - ยืดอายุเวลาการเก็บรักษา โดยการลดจุลินทรีย์ที่ทำให้เสื่อมเสียลงบางส่วน |
3 |
- ปลาและผลิตภัณฑ์ปลา | - ควบคุมการแพร่พันธุ์ของแมลงในปลาแห้งระหว่างการเก็บรักษาและจำหน่าย |
1 |
- ลดปริมาณจุลินทรีย์ในปลาที่บรรจุภาชนะหรือยังไม่บรรจุภาชนะ |
2.2 |
|
- ลดปริมาณจุลินทรีย์ที่ทำให้เกิดโรคในปลาที่บรรจุภาชนะหรือยังไม่บรรจุภาชนะ |
2.2 |
|
ข้าวสาลีและผลิตภัณฑ์จากข้าวสาลี |
- ควบคุมการแพร่พันธุ์ของแมลงในผลิตภัณฑ์ที่เก็บรักษา |
1 |
- กุ้งแช่เยือกแข็ง |
- ลดปริมาณจุลินทรีย์ที่ทำให้เกิดโรค |
5 |
- แหนม |
- ทำลายพยาธิและจุลินทรีย์ที่ทำให้เกิดโรค |
4 |
- กระเทียม |
- ยับยั้งการงอก |
0.15 |
- หมูยอ |
- ทำลายพยาธิและจุลินทรีย์ที่ทำให้เกิดโรคและยืดอายุเวลาการเก็บรักษา |
5 |
- ไส้กรอก |
- ลดปริมาณจุลินทรีย์ที่ทำให้เกิดโรค |
5 |
References