Tubular heat exchanger หรืออาจเรียกว่า tube in tube heat exchanger คือ เครื่องแลกเปลี่ยนความร้อน (heat exchanger) ที่ใช้อย่างกว้างขวางในอุตสาหกรรมอาหาร เพื่อการเพิ่มหรือลดอุณหภูมิของอาหาร โดยมีลักษณะเป็นท่อซ้อนกัน ของไหลเคลื่อนที่อยู่บริเวณที่ว่างระหว่างท่อ เพื่อเปลี่ยนความร้อน โดยไม่มีการสัมผัสกันโดยตรงการไหลของของไหลในท่อ อาจไหลแบบสวนทางกัน (counter current flow) หรือไหลทางเดียวกัน (pararelle flow หรือ co-current flow) ก็ได้ เครื่องแลกเปลี่ยนความร้อนแบบท่อ อาจเป็นชนิดท่อซ้อนกัน 2 ชั้น (double tube heat exchager) หรือท่อซ้อนกัน 3 ชั้น (triple-tube heat exchanger)
ผิวของท่อแลกเปลี่ยนความร้อน อาจเป็นแบบผิวเรียบ (straigth tube) หรือท่อมีผิวเป็นลอน (corrugated tube) เพื่อเพิ่มสัมประสิทธิ์การถ่ายเทความร้อน
การใช้เครื่องแลกเปลี่ยนความร้อนแบบท่อในอุตสหกรรมอาหาร
ในอุตสาหกรรมอาหารใช้เครื่องแลกเปลี่ยนความร้อนแบบท่อ (tubular heat exchanger) ในกระบวนการแปรรูปอาหารด้วยความร้อน (thermal processing) ที่มีการผลิตแบบต่อเนื่อง ใช้ได้กับอาหารเหลวหลายชนิด ทั้งอาหารที่เป็นเนื้อเดียวกัน อาหารที่มีความหนืด และอาหารที่มีชิ้นเนื้อ กาก (pulp) เช่น น้ำส้มที่มีถุงส้มแขวนลอยอยู่ หรือใยอาหาร การแลกเปลี่ยนความร้อนด้วยเครื่องแลกเปลี่ยนความร้อนแบบท่อ จะเกิดขึ้นได้อย่างรวดเร็ว เหมาะกับอาหารที่คุณภาพไวต่อความร้อน
เช่น
- in-line pasteurizationเพื่อการพาสเจอไรซ์ (pasteurization) อาหารเหลว เช่น น้ำนมพาสเจอร์ไรซ์ น้ำผลไม้ ไอศกรีม ซุป