โป๊ยกั๊ก หรือ จันทน์แปดกลีบ (star anise) คือเครื่องเทศ (spice) และสมุนไพร (herb) ที่ได้จาก พืชยืนต้นขนาดเล็ก
ที่มีถิ่นกำเนิดในจีน มีชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Illicium verum Hooker อยู่ใน วงศ์ Illiciaceae ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์คือ
เมล็ดของผลแก่ (star anise seed) ซึ่งมีลักษณะคล้ายดาว 8 แฉก บางทีเรียกว่าจันทร์ 8 กลีบสีน้ำตาลอมแดง นำมาทำแห้ง
(dehydration) ทั้งผล หรืออาจนำไปป่นให้เป็นผงละเอียด ใช้เป็นส่วนผสมในอาหาร เพื่อปรุงแต่งกลิ่นรส (flavoring agent)
ซึ่งได้จากธรรมชาติ (natural flavoring)
การใช้ประโยชน์ในอาหาร
โป๊ยกั๊ก มีกลิ่นหอมหวานอ่อนๆ ให้ความเผ็ดร้อนเล็กน้อย มีน้ำมันหอมระเหย (essential oil) ประกอบด้วย Anethol, Estragole
และ Cineole โป๊ยกั๊ก ช้เป็นส่วนผสมเพื่อให้กลิ่นรส เพื่อดับคาวในอาหารหลายชนิด เป็นส่วนผสมสำคัญในอาหารจีน
อาหารเวียดนาม อาหารอินเดีย โดยเฉพาะเมนู ประเภทตุ๋น ให้กลิ่น licorice การใช้ในอาหารประเภทตุ๋น ก่อนใช้นิยมเผาไฟ
หรือต้มให้หอมก่อน โดยใส่ทั้งดอก ไม่ต้องทำให้หัก หรือบดก่อน
อาหารที่นิยมใช้โป๊กกั๊กเป็นส่วนประกอบ ได้แก่
โป๊ยกั๊กเป็นหนึ่งในส่วนผสมของ five-spice powder หรือ ผงพะโล้
สรรพคุณทางยา
โป๊ยกั๊กเป็นหนึ่งในตำรับยาจีนโบราณ ช่วยเรื่องระบบการย่อย การขับลม ลดอาการร้องโยเยเรื้อรังในเด็กทารก ขับเสมหะ
รักษาอาการเหน็บชา อัณฑะบวม ปวดหลัง ท้องผูก ไส้เลื่อน ปัสสาวะขัด และยังมีงานวิจัยพบว่าสารสกัดจากโป๊ยกั๊ก
สามารถป้องกันโรคไข้หวัดนกอีกด้วย
Reference
http://www.technologyudru.com/images/column_1280376579/Colum2.pdf?mode=preview
http://chinesefood.about.com/od/chinesefoodglossary1/g/star_anise.htm