การย้อมแกรม (gram staining) เป็นเทคนิคการย้อมสีเซลล์ของแบคทีเรีย ซึ่งเป็นเทคนิคสำคัญที่ใช้ในการศึกษาเซลล์
ของแบคทีเรียร่วมกับกล้องจุลทรรศน์ใช้แสง (light microscope) คิดค้น โดย Han Christian Gram ในปี ค.ศ. 1984
การย้อมแกรมช่วยจำแนกแบคทีเรียออกได้เป็น 2 พวกใหญ่ๆ คือ แบคทีเรียแกรมบวก (Gram positive bacteria) และ
แบคทีเรียแกรมลบ (Gram negative bacteria) เนื่องจากมีสมบัติของผนังเซลล์ (cell wall) ที่แตกต่างกัน
ขั้นตอนการย้อมแกรม
ขั้นที่ 1 เป็นการย้อม ด้วยสี crystal violet ซึ่งมีสีม่วงน้ำเงิน แบคทีเรียทั้งแบคทีเรียแกรมบวกและแบคทีเรียแกรมลบ
จะย้อมติดสีม่วงน้ำเงิน
![]() |
|
http://pathmicro.med.sc.edu/fox/gram-st.jpg |
ขั้นที่ 2 การย้อมทับด้วยสารละลายไอโอดีน (iodine treatment) ไปจะรวมกับสี crystal violet เกิดเป็นโมเลกุลสีขนาดใหญ่
(CV-I complex) ทำให้สีติดแน่นขึ้น
ขั้นที่ 3 การล้างด้วย แอซีโตน หรือ แอลกอฮลอล์ (ethyl alcohol 95%) ผนังเซลล์ของแบคทีเรียแกรมลบซึ่งมีชั้นไขมันอยู่มาก
ไขมันและสีย้อมจึงละลายออกมากับแอลกอฮอล์ แต่แบคทีเรียแกรมบวก และ CV-I complex ยังคงติดอยู่ในเซลล์
ขั้นที่ 4 การย้อมด้วย Safranin ซึ่งมีสีแดง แบคทีเรียแกรมลบจะติดสีแดง ขณะที่แบคทีเรียแกรมบวก จะไม่ติดสีแดงแล
ะยังคงสีม่วงของ Crystal violet เหมือนเดิม