แล็กโทมิเตอร์ (lactometer) หรือ lactodensimeter คือ ไฮโดรมิเตอร์ (hydrometer) ที่ใช้สำหรับวัดความถ่วงจำเพาะ
(specific gravity) ของน้ำนม (milk) เป็นการตรวจสอบคุณภาพน้ำนมดิบ ซึ่งเป็นค่าที่สัมพันธ์กับส่วนประกอบของน้ำนม
โดยปกติค่าความถ่วงจำเพาะของน้ำนมอยู่ระหว่าง 1.028-1.034 ที่อุณหภูมิ 20 องศาเซลเซียส ส่วนประกอบที่ทำให้
ค่าความถ่วงจำเพาะของน้ำนมลดลงคือ ไขมันนม (milk fat) ส่วนปริมาณของแข็งในน้ำนมที่ไม่รวมไขมันนม (milk-solid
non fat) ทำให้ค่าความถ่วงจำเพาะของน้ำนมเพิ่มขึ้น
วิธีหาค่าความถ่วงจำเพาะของน้ำนม ด้วย lactometer
ความสัมพันธ์ระหว่าง ความถ่วงจำเพาะกับปริมาณของแข็ง
สามารถคำนวณหา ปริมาณของแข็งทั้งหมด (total solid, TS) จากค่าความถ่วงจำเพาะ โดยใช้สูตร
% TS ในน้ำนม = 1.33F + {273L/ (L+1000) } - 0.040
F = % ไขมันนม (milk fat)
L = ค่าที่อ่านได้จาก lactometer เช่น 1.029 ใช้ตัวเลข 29 มาเข้าสูตรคำนวณ
ปริมาณของ solid non fat (SNF) สูตรคำนวณ
% SNF ในน้ำนม = 0.25D + 0.22F + 0.72
F = % ไขมันนม (milk fat)
D = ( L-1) x 1000 เช่น ค่าที่ปรับแล้วคือ 1.0292 - 1 x 1000 = 29.2
References
http://www.dld.go.th/km/th/images/stories/document/division/qcontrol/documents/std_chkmilk.pdf