โอคราทอกซิน (ocratoxin) เป็นไมโคทอกซิน (mycotoxin) หรือสารพิษ (toxin) ที่สร้างโดยเชื้อรา (mold) ในกลุ่ม Aspergillus และ Pennicillium

โอคราทอกซิน เป็นสารพวก cyclic pentaketids, dihydroisocoumarin derivatives เชื่อมต่อกับ L-phenylalanine สารพิษ ochratoxin ค้นพบครั้งแรกเมื่อปี ค.ศ. 1965 ในเชื้อรา Aspergillus และในปีต่อมาwfhพบว่าสารพิษนี้สามารถสร้างโดยเชื้อราAspergillus 8 species ได้แก่

• A. ochraceus
• A. alliaceus
• A. ostianus
• A. sclerotiorum
• A. sulphureus
• A. melleus
• A. petrakii
• A. glaucus

ในปัจจุบันยังพบอีกว่าราดำสามารถสร้างสารพิษ ochratoxin ได้ เช่น

• A. niger
• A. foetidus
• A. carbonarius

โดยเชื้อรากลุ่ม Aspergillus นี้จะพบว่ามีการสร้างสารพิษในแถบที่มีอากาศร้อนชื้น ขณะที่ในประเทศแถบอากาศเย็นจะเกิดปัญหาสารพิษ ochratoxin จากเชื้อราในกลุ่ม Penicillium ที่พบเสมอคือ Penicillium vilidicatum และ P. aurantiogriseum

ชนิดของ ochratoxin

ochratoxin มี 2 ชนิดคือ A และ B แต่ที่พบตามธรรมชาติคือ ochratoxin A ส่วนมากจะพบในเมล็ดธัญพืช (cereal grain) เช่น ข้าวโพด ข้าวบาร์เลย์ ข้าวโอ๊ต และในเมล็ดกาแฟ เมล็ดโกโก้ และถั่วเมล็ดแห้งชนิดต่างๆ และพบในผลิตภัณฑ์จากสัตว์ เช่น เนื้อไก่ และเนื้อหมู นอกจากนี้ยังสามารถตรวจพบสาร ochratoxin ปนเปื้อนในเบียร์ และเครื่องเทศหลายชนิด

ochratoxin A พบในผลองุ่นที่ติดเชื้อรา Aspergillus spp. เช่น Aspergillus carbonarius และ A. niger พบในองุ่นสด ลูกเกด ไวน์ และผลิตภัณฑ์ต่างๆ A. carbonarius เจริญได้ดีที่อุณหภูมิ 30-35 องศาเซลเซียส แต่สามารถเจริญได้ในที่อุณหภูมิต่ำกว่า 15 องศาเซลเซียส

การเกิดพิษ

ochratoxins มีพิษต่อไตและตับทั้งในคนและสัตว์ นอกจากนี้ยังเป็นสารก่อมะเร็งในระบบทางเดินปัสสาวะด้วย

Reference

http://www.dld.go.th/qcontrol/images/stories/gfeed/knowledge-toxin.pdf

http://news.thaieurope.net/content/view/3585/214/

http://fic.nfi.or.th/foodsafety/upload/hazard/files/29_9820.pdf