สไปรูลินา Spirulina เป็นสาหร่าย สีน้ำเงินแกมเขียว (Cyanobacteria) ซึ่งเป็นแบคทีเรียชนิดแกรมลบ (Gram negative
bacteria) ใช้เป็นอาหารมนุษย์ ในรูปของอาหารเสริม (dietary supplement) ของมนุษย์ และอาหารเสริม่ของสัตว์
(feed supplement)
มีลักษณะเซลล์เรียงต่อกันเป็นเส้นสาย (filamentous form) มีการเจริญเติบโตโดยการแบ่งเซลล์ (binary fission)
สามารถสังเคราะห์แสงได้ และบางชนิดมีสมบัติในการตรึงไนโตรเจนจากอากาศ มีเม็ดสีซึ่งอยู่ในส่วนที่เรียกว่า chromoplasm
มี chlorophyll a ใช้ในการสังเคราะห์แสง นอกจากนี้ยังมีรงควัตถุ ประเภท แคโรทีนอยด์ (carotenoid) ไฟโคไซยานิน
(phycocyanin) แอลโลไฟโคไซยานิน (allophycocyanin)
สาหร่ายสไปรูลิน่า มีสีเขียวแกมน้ำเงิน แต่บางชนิดมีสีแดง, สีม่วง, สีเขียว, สีเขียวมะกอก, สีน้ำตาล และสีดำ สามารถ
ดำรงชีวิตอยู่ได้ในสิ่งแวดล้อมต่างๆ อย่างหลากหลาย ได้แก่ หิน, ดิน, ทะเลทราย, น้ำพุร้อน, น้ำจืด, น้ำทะเล และมีการ
เพาะเลี้ยงเพื่อเป็นอาหารเสริม
การนำมาใช้ประโยชน์
สาหร่ายสไปรูลินาเป็นแหล่งอาหารที่อุดมด้วยสารอาหารที่มีคุณประโยชน์ จัดเป็นแหล่งอาหารที่อุดมด้วยสารประกอบ
ไนโตรเจนทั้งที่เป็นโปรตีนและไม่ใช่โปรตีน (non-protein nitrogen) เช่น กรดนิวคลีอิก เมื่อรวมกันจึงมีปริมาณสูงถึง
ร้อยละ 50-70 ของน้ำหนักแห้ง ในสไปรูริน่ายังมีกรดแอมิโนที่จำเป็น คือ methionine, cysteine และ lysine ใน
ปริมาณน้อยกว่าเมื่อเปรียบเทียบกับน้ำนม เนื้อสัตว์ ไข่ ซึ่งเป็นโปรตีนที่ได้จากสัตว์ แต่มีโปรตีนสูงกว่าโปรตีนจากพืช
แหล่งอื่นๆ
สไปรูริน่า มีคาร์โบไฮเดรตอยู่ประมาณร้อยละ 12-20 ซึ่งเป็นพอลิแซ็กคาไรด์ (polysaccharides)
สไปรูริน่าเป็นแหล่งที่ดีของกรดไขมันชนิดไม่อิ่มตัวที่มีพันธะคู่หลายพันธะ (polyunsaturated fatty acid, PUFA)
โดยเฉพาะกรดแกมม่า-ลิโนเลนิก หรือ GLA ( gamma-linolenic acid, 18:3 w 6), alpha-linolenic acid (ALA),
linoleic acid (LA), stearidonic acid (SDA), eicosapentaenoic acid (EPA), docosahexaenoic acid (DHA)
และ arachidonic acid (AA).[
สไปรูริน่าเป็นแหล่งสำคัญของ วิตามิน B12 , วิตามิน B1 (thiamine), วิตามนิ B2 (riboflavin), วิตามิน B3 (nicotinamide),
วิตามิน B6 (pyridoxine), วิตามินB9 (folic acid), วิตามิน C, วิตามิน D, วิตามิน A และวิตามิน E นอกจากนี้ ยังเป็นแหล่งที่ดี
ของเกลือแร่หลายชนิด ได้แก่ potassium, calcium, chromium, copper, iron, magnesium, manganese, phosphorus,
selenium, sodium
สาหร่ายสไปรูลินายังเป็นแหล่งของรงควัตถุธรรมชาติ ซึ่งพบไม่ค่อยพบในสิ่งมีชีวิตชนิดอื่น โดยประกอบไปด้วยรงควัตถุ
ธรรมชาติ ได้แก่ beta-carotene, zeaxanthin, chlorophyll-a, xanthophyll, echinenone, myxoxanthophyll,
canthaxanthin, diatoxanthin, 3'-hydroxyechinenone, beta-cryptoxanthin และ oscillaxanthin และยังมี
phycobiliproteins c-phycocyanin และ allophycocyanin
Reference
http://student.sut.ac.th/b5176571/newcsu/images/doc/knowledge/bio/greenblue.doc
http://digital.lib.kmutt.ac.th/magazine/issue2/covers/spirulina.html
http://en.wikipedia.org/wiki/Spirulina_(dietary_supplement)