Food Wiki

ค้นหา 6,332 คำศัพท์

Taenia saginata / พยาธิตืดวัว

พยาธิตืดวัว (Taenia saginata) หรือตัวตืดวัว คือปรสิต (parasite) ชนิดหนึ่ง ที่เป็นพยาธิของคน ติดต่อผ่านทางอาหาร
จัดเป็นอันตรายทางอาหาร (
food hazard) ประเภทอันตรายทางชีวภาพ (biological hazard)

ลักษณะทั่วไป

พยาธิวัวตืดเป็นพยาธิตัวแบน (flat worm หรือ tape worm) ลักษณะลำตัวมี สีขาวขุ่น เป็นเส้นแบนคล้ายเส้นข้าวซอย มีความยาว
หลายเมตร ลำตัวเป็นปล้องมีลักษณะคล้าย พยาธิ ตัวตืดอีกชนิดที่พบในคนคือ ตัวตืดหมู (Taenia solium) แต่ มีขนาดใหญ่และ
มีอันตรายมากกว่า
การติดต่อผ่านอาหารและการปนเปื้อนในอาหาร

เมื่อคนกินอาหารที่ประกอบจากเนื้อวัว ควายที่มีตัวอ่อนพยาธิอยู่ โดยกินดิบหรือสุกๆ ดิบๆ เช่น ลาบ แหนม ตัวอ่อนจะโตเป็นพยาธิ
ตัวแก่ในลำไส้เล็กของคน ปล้องท้ายสุดของพยาธิ จะหลุดปนออกมากับอุจจาระคน หรืออาจจะคืบคลานออกมาจากทวารหนัก
ภายในปล้องมีไข่พยาธิอยู่มากมาย วัวควายหรือหมูกินไข่พยาธิเข้าไปแล้ว ไข่จะโตเป็นระยะตัวอ่อนเรียก เม็ดสาคู โดยมากพบอยู่
ในกล้ามเนื้อ หรือวัวควาย มีขนาดมองเห็นได้ด้วยตาเปล่าและจะมีอาการดังกล่าวได้

 

อันตรายจากพยาธิตืดวัว

เนื่องจากคนอาจกินไข่พยาธิเข้าไปโดยปะปนกับอาหารหรือน้ำดื่ม ไข่พยาธิก็จะโตเป็นระยะตัวอ่อนเม็ดสาคูในร่างกายคน
โดยไปอยู่ตามอวัยวะต่างๆ เช่น สมอง ตา หัวใจ ปอด และกล้ามเนื้อ ทำให้เกิดอาการรุนแรง ภาวะที่มีตัวอ่อนเม็ดสาคู cysticercus
ในร่างกาย เรียกว่า ซิสติเซอร์โคซิส (cysticercosis) เมื่ออยู่ในอวัยวะที่สำคัญๆ เช่น ในสมองและไขสันหลัง (neurocysticercosis)
บางทีรุนแรงอาจถึงตายได้ หรือ ตาบอดเมื่ออยู่ในตา (ซิสติเซอร์โคซิสของนัยน์ตา ocular cysticercosis)

 

 

อันตรายจากพยาธิตืดวัวรุนแรงกว่าอันตายที่เกิดจากพยาธิตัวตืดหมู (Taenia solium)

การป้องกันและควบคุมโรคพยาธิตัวตืดวัว

  • ไม่กินอาหารที่ประกอบจากเนื้อวัวควาย หรือ สุกๆ ดิบๆ และควรจะซื้อเนื้อดังกล่าวที่ผ่านการตรวจจากโรงฆ่าสัตว์แล้วเท่านั้น
  • คนที่มีพยาธิต้องรักษาให้หายขาด และไม่ถ่ายอุจจาระเรี่ยราดตามพื้นดิน หรือสนามหญ้า
  • ควรถ่ายอุจจาระลงในส้วมที่ถูกสุขลักษณะ
  • ไม่ใช้อุจจาระคนเป็นปุ๋ยรดผัก
  • อาหารที่กินต้องปรุงสุกจริงๆ หรือถ้าเป็นพวกผักสดต้องนำมาล้างให้สะอาด

การรักษา

นิโคลซาไมด์ มีเบนดาโซล พราซิควันเทล แต่ให้ปรึกษาแพทย์และรับประทานยาตามแพทย์สั่ง ไม่ควรจะซื้อยาถ่ายพยาธิมากินเอง
เพราะพยาธิตัวตืดหมูอาจทำให้เกิดการติดเชื้อโดยตนเอง จากระยะตัวอ่อนพยาธิ (เป็นซิสติเซอร์โคซิส) ได้ และอาจรุนแรงถึงกับเสียชีวิตได้

 

การควบคุมปรสิตในอาหาร

  • ปฏิบัติตามหลักมาตรฐานอาหารปลอดภัย GAP, GMP, HACCP
  • อนามัยส่วนบุคคล (personal hygiene)
  • ควบคุมคุณภาพน้ำดื่ม น้ำใช้ในกระบวนการผลิต
  • ควบคุมความสะอาดของท่อระบายน้ำ
  • แช่เยือกแข็ง (freezing) อาหารที่อุณหภูมิต่ำกว่า -20 องศาเซลเซียส
  • หลีกเลี่ยงการปนเปื้อนข้าม (cross contamination)
  • หุง ต้ม ย่าง เนื้อสัตว์ให้ สุกอย่างทั่วถึง
  • การแปรรูปด้วยความร้อนระดับพาสเจอไรซ์ (pasteurization)
  • การฉายรังสี (food irradiation)
  • ควบคุมน้ำและมลพิษทางอากาศ

Reference

ผศ.เอื้อมพร รัตนชาญพิชัย ตัวตืดหมู และ ตัวตืดวัว

 

 

 

 

 

 



(เข้าชม 3,218 ครั้ง)

คำศัพท์ที่เกี่ยวข้อง
สมัครสมาชิก