ถั่วดำ เป็นพืชตระกูลถั่ว (Leguminosae) เป็นถั่วเมล็ดแห้ง (legume) ที่ใช้เมล็ดแห้งซึ่งแก่จัดเพื่อบริโภค นำไปแปรรูปเป้นอาหารหวานได้หลายชนิด เช่น แกงบวชถั่วดำ สาคูถั่วดำ