ผักฮ้วน อาจเรียกว่า ผักฮ้วนหมู, กระทุงหมาบ้า หรือคันชุนสุนัขบ้า (ไทยภาคกลาง), เครือเขาหมู, ผักฮ้วนหมู (ภาคเหนือ), มวนหมูกวาง (เพชรบุรี), เถาคัน (ปักษ์ใต้) เป็นพืชในวงศ์ ASCLEPPIADACEAE มีชื่อวิทยาศาสตร์คือ Dregea volubilis Stapf ส่วนที่ใช้รับประทานเป็นผัก คือ ยอดอ่อนใบอ่อน ซึ่งออกต่อเนื่องตลอดทั้งปี ในช่วงฤดูหนาวจะผลัดใบและช่วงหน้าร้อนหรือหน้าแล้งจะผลิใบใหม่ และดอกอ่อนมีสีเขียวออกเป็นกระจุกตามง่ามใบ

ผักฮ้วน เป็นผักที่ชาวเหนือและชาวอีสานนิยมรับประทาน ใบอ่อน ยอด และดอกสด ใช้เป็นผักจิ้มน้ำพริก หรือใส่ส้มตำ หรือแกงกับผักชนิดอื่น ผักฮ้วนในช่วงหน้าแล้ง รสอร่อยกว่าหน้าฝน เพราะหน้าฝนผักฮ้วนจะขมมาก แต่หน้าแล้งจะมีรสขมออกหวาน

image: http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=doksarapee&month=18-09-2008&group=2&gblog=5

ลักษณะ

ผักฮ้วนเป็นไม้เลื้อย ที่ขึ้นพันต้นไม้ชนิดอื่น เป็นพันธุ์ไม้ป่าแต่นำมาปลูกกันแพร่หลายในบางท้องที่ เช่น ในภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ตามเถามียางขาวๆ ใบกลม ปลายใบแหลมรูปไข่ ไม่มีหูใบ ขอบใบเรียบหรือเป็นคลื่นเล็กน้อย ปลายใบแหลม ฐานใบเว้ากลมเข้าหากันคล้ายใบโพธิ์ ใบสีเขียว หลังใบสีเขียวอ่อนกว่าหน้าใบเล็กน้อย ใบเป็นมันและเห็นเส้นกลางใบชัดเจน ใบกว้าง 4-17.5 เซนติเมตร ยาว 6-21.5 เซนติเมตร ดอกออกเป็นดอกช่อ กลีบดอกสีเขียวอ่อน หรือสีเขียวอมเหลือง ออกดอกเป็นช่อที่ซอกใบหรือตามข้อ แต่ละช่อมีดอกย่อยมากกว่า 20 ดอก ดอกแต่ละดอกเป็นดอกสมบูรณ์เพศ มีกลีบเรียง 5 กลีบ แยกกันหรือติดกันที่ฐานเล็กน้อย กลีบดอก 5 กลีบ ติดกันเป็นท่อที่โคน เวลาบานกลีบดอกจะกางออก ผลเป็นฝักคู่รูปหอก ปลายตัด สีเขียวอ่อน และมีจุดตามผิวของฝัก

ประโยชน์

ตามสรรพคุณยาโบราณกล่าวว่า เถามีรสเบื่อเอียน รากกระทุ้งพิษ ขับพิษร้อน พิษไข้ พิษไข้หัว พิษผีไข้กาฬ ให้ซ่านออกมาจากภายใน ดับความร้อน ขับปัสสาวะ แก้ปัสสาวะพิการ แก้พิษน้ำดีกำเริบให้ละเมอเพ้อพก หลับๆ ตื่นๆ น้ำตาตก แสบร้อนหน้าตา ปวดศีรษะเชื่อมมัว

คุณค่าทางโภชนาการ

คุณค่าทางโภชนาการของผักฮ้วน 100 กรัม มีดังนี้

พลังงาน 92.18 แคลอรี

โปรตีน 10.35 กรัม

ไขมัน 2.03 กรัม

คาร์โบไฮเดรต 8.10 กรัม

แคลเซียม 343.55 มิลลิกรัม

ฟอสฟอรัส 127.82 มิลลิกรัม

เหล็ก 3.44 มิลลิกรัม

วิตามินเอ (vitamin A) 354.99 อาร์อี (RE)

วิตามินบีหนึ่ง (vitamin B1) 0.11 มิลลิกรัม

วิตามินบีสอง (Vitmain B2) 0.18 มิลลิกรัม

ไนอะซิน (niacin) 1.99 มิลลิกรัม

วิตามินซี (vitamin C) 193.13 มิลลิกรัม

 

References

http://www.prc.ac.th/lannagardrn/taowan07.html