ไอน้ำ คือ น้ำที่ระเหยกลายเป็นไอเมื่อได้รับความร้อนถึงอุณหภูมิ 100 องศาเซลเซียส มีสถานะเป็นก๊าซ ในอุตสาหกรรมอาหารนิยมใช้ไอน้ำเป็นแหล่งพลังงานความร้อน เพื่อการแปรรูปอาหาร เช่น การทำให้อาหารสุก (cooking) การลวกอาหาร การแปรรูปอาหารด้วยความร้อน และการทำแห้ง เป็นต้น ไอน้ำเป็นแหล่งพลังงานที่สะดวก สะอาด สามารถนำไอน้ำมาใช้ซ้ำแล้วซ้ำอีกได้ เนื่องจากน้ำและไอน้ำสามารถเปลี่ยนสถานะกลับไปมาได้

สมบัติของไอน้ำ

ความร้อนที่ได้จากไอน้ำ มี 2 ส่วน ส่วนแรก เรียกว่า ความร้อนสัมผัส (sensible heat) ซึ่งทำให้อุณหภูมิเพิ่มขึ้น ความร้อนส่วนที่สอง เรียกว่า ความร้อนแฝง (letent heat)

ตารางไอน้ำ (steam table)

อุปกรณ์การผลิต ส่งจ่าย และควบคุมไอน้ำ

ไอน้ำที่ใช้ในอุตสาหกรรมอาหารมักผลิตจากหม้อไอน้ำ (boiler) โดยใช้พลังงานจากการเผาไหม้เชื้อเพลิง ไอน้ำที่ผลิตได้ ส่งมายังเครื่องจักรและอุปกรณ์แปรรูปอาหารทางท่อจ่าย

- ท่อจ่ายไอน้ำ

- ฉนวน

- อุปกรณ์ใช้ไอน้ำ

- อุปกรณ์ลดความดันไอน้ำ

- ระบบนำความร้อนทิ้งกลับ

- อุปกรณ์ในเส้นท่อ เช่น เกจความดัน (pressure gauge) วาล์ว หน้าแปลน