อองจอม (ontjom, onchom, oncom, lontjom ) เป็นผลิตภัณฑ์อาหารที่ได้จากการหมัก (fermentation) เป็นอาหารพื้นเมืองของอินโดนีเซีย มีวัตถุดิบหลักคือถั่วเมล็ดแห้ง (legume) เช่น ถั่วลิสง ถั่วเหลือง ถั่วเขียว

ประเภทของอองจอม

อองจอมที่นิยมบริโภคมี 3 ชนิดด้วยกัน คือ

• oncom kacang เป็นอองจอมที่ทำจากกากถั่วลิสงที่เหลือทิ้งจากโรงสกัดน้ำมันถั่วลิสง อองจอมชนิดนี้นิยมบริโภคกันมากที่สุด ทำโดยนำกากถั่วลิสงที่เหลือจากการสกัดน้ำมันออกมาแล้วบดผสมกับน้ำ ทิ้งไว้เป็นเวลา 24 ชั่วโมง นำกากถั่วลิสงมาล้างน้ำหลายๆครั้งก่อนจะนำมานึ่งและใส่น้ำลงไป ซึ่งเชื้อที่ใช้อาจเป็นเชื้อ Neurospora intermedia หรือ Rhizopus oligosporus ส่วนใหญ่จะใช้เชื้อ N. intermedia หลังจากทิ้งไว้เป็นเวลา 1 - 2 วัน เชื้อราจะเจริญไปทั่วก้อนถั่ว อองจอมที่ทำจากเชื้อ N. intermedia จะมีสีแดงอมส้ม ซึ่งเป็นอองจอมที่นิยมรับประทานกัน ส่วนอองจอมที่ทำจากเชื้อ R. oligosporus จะมีสีขาวปนเทา
• oncom tahoo เป็นอองจอมที่ทำจากกากถั่วเหลืองที่เหลือจากการทำเต้าหู้ กรรมวิธีการเตรียมจะคล้ายกับอองจอมชนิดแรก
• oncom ampas hunkwe เป็นอองจอมที่ทำจากกากถั่วเขียวที่เหลือจากการทำแป้งถั่วเขียว

การบริโภค

อองจอมเป็นแหล่งของอาหารโปรตีนที่มีราคาถูก มีปริมาณโปรตีน 20-30% คาร์โบไฮเดรต 4% น้ำมัน 3-9% เถ้า 1% ไฟเบอร์ 2% และความชื้น 70% อองจองที่ผลิตได้สามารถนำมาปรุงอาหารโดยการทอดหรือคั่ว และรับประทานกับซอสขิง หรือนำมาต้ม หรือเติมเกลือกับน้ำตาล กลิ่นรสของอองจอมจะคล้ายกับผลไม้ มีแอลกอฮอล์เล็กน้อย เวลานำมาปรุงอาหารรับประทานจะมีรสชาติคล้ายเนื้อสัตว์ (Wood and Min, 1975 )

ข้อควรระวัง

ในการบริโภคอองจอมอาจมีปัญหาการปนเปื้อนของสารพิษอะฟลาทอกซิน (aflatoxin) ได้ เนื่องจากเชื้อราที่สร้างสารพิษนี้สามารถเจริญได้ในกากถั่วลิสงและในระหว่างการหมักอองจอม แต่มีรายงานว่า Neurospora สามารถลดปริมาณสารพิษอะฟลาทอกซิน และยับยั้งการเจริญของเชื้อรา Aspergillus flavus ได้