การวัดระยะทางและระยะกระจัด (displacement measurement) หรือการวัดตำเเหน่ง (position measurement) หรือการวัดการเคลื่อนที่ในลักษณะเชิงเส้นและเชิงมุม เป็นพื้นฐานของการวัดตัวแปรอื่น ๆ เช่น การวัดแรง การวัดความเครียด (strain measurement) การวัดความดัน (pressure measurement) การวัดอุณหภูมิ (temperature measurement) และการวัดระดับ (level measurement) เป็นต้น โดยการเปลี่ยนแปลงตำแหน่งและการเคลื่อนที่ของวัตถุคิดระยะห่างจากตำแหน่งอ้างอิง และแปลงระยะดังกล่าวให้อยู่ในรูปแบบของสัญญาณทางไฟฟ้า ตัวอย่างทรานสดิวเซอร์ทางไฟฟ้า (electrical transducer) สำหรับวัดการเคลื่อนที่ ได้แก่ ทรานสดิวเซอร์ชนิดเปลี่ยนแปลงค่าความต้านทานไฟฟ้า เช่น โพเทนทิโอมิเตอร์ (potentiometer) ทรานสดิวเซอร์ชนิดเปลี่ยนแปลงความเหนี่ยวนำไฟฟ้า เช่น แบบเชิงเส้น (Linear Variable Differential Transformer; LVDT) แบบเชิงมุม (Rotary Variable Differential Transformer; RVDT) ทรานสดิวเซอร์วัดระยะทางชนิดเปลี่ยนแปลงความจุไฟฟ้า (capacitive displacement transducer) ซึ่งทรานสดิวเซอร์ (transducer) กลุ่มนี้ให้สัญญาณไฟฟ้าทางด้านเอาต์พุตในรูปของสัญญาณแอนาล็อก (analog) นอกจากนี้ยังมีทรานสดิวเซอร์ชนิดที่ให้สัญญาณทางด้านเอาต์พุตในรูปของสัญญาณดิจิตอล ได้แก่ อุปกรณ์เข้ารหัส (encoder)
ตัวอย่างทรานสดิวเซอร์วัดตำแหน่งและระยะทางแสดงดังรูป
(ก) (ข) (ค)
อุปกรณ์วัดระยะทางและระยะกระจัดประเภทต่าง ๆ
ก) อุปกรณ์เข้ารหัส (encoder)
ข) โพเทนชิโอมิเตอร์ (potentiometer)
ค) ทรานสดิวเซอร์ชนิดเปลี่ยนแปลงความเหนี่ยวนำแบบเชิงเส้น (LVDT)
(ที่มา: www.servoinstrument.com www.turck-usa.com/products/encoders เเละ www.tmlserver.co.uk/)
ที่มา: การวัดและเครื่องมือวัด ประยุกต์ใช้ในอุตสาหกรรมอาหาร (นวภัทรา และ ทวีพล , 2555)
