รังสีไอออไนซ์ (ionizing radiation) คือ คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าที่มีพลังงานสูงมากพอที่จะทำให้อิเล็กตรอนวงนอกสุด
ของวงโคจรหลุดออกจากอะตอม หรือโมเลกุล เมื่อรังสีนั้นชนกับอะตอมหรือเคลื่อนที่ผ่านเข้าไปในวัตถุ เกิดการสูญเสีย
อิเล็กตรอนหรือได้รับเพิ่มขึ้น เรียกว่า การไอออไนซ์ (ionization)

รังสีไอออไนซ์ มีความถี่ตั้งแต่ 10 Hz ขึ้นไป ครอบคลุมความถี่ ย่านอัลตราไวโอเลต (ultraviolet) บางช่วง เอกซ์เรย์
(X-ray) แกมมาเรย์ (gamma-ray) รังสีที่ความยาวคลื่นต่ำกว่านี้ เช่น แสงที่ตามองเห็น (visible light) อินฟราเรด
(infrared) ไมโครเวฟ (microwave) เป็น non ionizing radiation

รังสีไอออไนซ์ ในช่วง X-ray และแกมมาเรย์ (gamma-ray) ใช้เพื่อการฉายรังสีอาหาร (food irradiation) ซึ่งเป็น
การถนอมอาหาร (food preservation) วิธีหนึ่ง