Colony forming unit เรียกย่อว่า cfu เป็นหน่วยที่ได้จากวิธีตรวจนับปริมาณจุลินทรีย์ (microbial population count) เช่น แบคทีเรีย ยีสต์ หรือ รา ที่มีชีวิต ซึ่งเจริญขึ้นมาบนผิวหน้าของอาหารแข็งในจานเลี้ยงเชื้อ โดยเจริญและแบ่งตัวจนเป็นกลุ่มเรียกว่า โคโลนี (colony) ซึ่ง

มองเห็นได้ด้วยตา มีสมมุติฐานคือ

• 1 โคโลนีที่ตามองเห็นได้มาจากการเจริญและแบ่งตัวจากจุลินทรีย์หนึ่งเซลล์
• ไม่มีเซลล์ใดๆ ที่อยู่รวมกัน (no aggregate)
• จุลินทรีย์เริ่มต้น (original inoculum) ในอาหารที่นำมาเพาะเลี้ยงบนวุ้นเลี้ยงเชื้อ (nutrient agar) มีความสม่ำเสมอเป็นเนื้อเดียวกัน (homogeneous)

หน่วย cfu ที่มักพบ เช่น วิธี standard plate count (หรือ aerobic plate count) ซึ่งเป็นวิธีการตรวจวิเคราะห์จุลินทรีย์ นิยมใช้สำหรับการตรวจนับปริมาณจุลินทรีย์ที่มีชีวิตทั้งหมด (total viable count) ในผลิตภัณฑ์อาหาร เครื่องดื่ม น้ำบริโภค

การรายงานผล

• ตัวอย่างที่เป็นอาหารที่เป็นชิ้น ซึ่งสามารถชั่งน้ำหนัก cfu มีหน่วยเป็นน้ำหนัก กรัม เช่น มาตรฐานเนื้อหอยแมงภู่สด (green mussel) กำหนดให้มีปริมาณจุลินทรีย์ที่มีชีวิตทั้งหมด (total viable count) ไม่เกิน 5x10⁴ cfu/g
• ตัวอย่างเป็นอาหารเหลวที่ใช้การวัดปริมาตร cfu มีหน่วยเป็นปริมาตร (CC, cm³) เช่น น้ำนม มีปริมาณแบคทีเรีย 1,000 cfu/cc
• พื้นผิวสัมผัสอาหาร (food contact surface) เช่น โต๊ะเครื่องจักร มีหน่วยเป็นพื้นที่ cm² หรือ inch²
• ตัวอย่างที่เป็นอากาศไหลเวียน เช่น อากาศในห้องสะอาด (cleanroom) มีหน่วยเป็นปริมาตร cm³

Reference

http://www.foodriskhub.com

การตรวจนับปริมาณจุลินทรีย์