Streak plate method เป็นวิธีการแยกจุลินทรีย์ให้บริสุทธิ์ เป็นเทคนิคพื้นฐานทางจุลชีววิทยาอาหาร ที่นิยมทำกัน
มากที่สุดวิธีหนึ่ง เนื่องจากจุลินทรีย์ที่มีอยู่ในอาหารและสิ่งแวดล้อม เช่น น้ำ อากาศ และพื้นผิวที่สัมผัสอาหาร และพนักงาน
ที่สัมผัสกับอาหาร มีจุลินทรีย์หลายชนิด
หลักการของการแยกจุลินทรีย์ให้บริสุทธิ์บนอาหารเลี้ยงเชื้อ (culture medium) คือจะต้องแยกเชื้อให้ได้โคโลนีเดี่ยวๆ
(single colony) จำนวนมาก จากนั้นจึงนำเชื้อที่เป็นโคโลนีเดี่ยวไปศึกษารูปร่างลักษณะ และสมบัติต่างๆ เพื่อให้ทราบชนิด
ของเชื้อว่าเป้นชนิดใด
Streak plate technique มี อุปกรณ์พื้นฐานที่ใช้ในการถ่ายเชื้อคือ ห่วงเขี่ยเชื้อ (loop) หรือเข็มเขี่ยเชื้อ (needle) และตะเกียง
แอลกอฮอล์สำหรับใช้ฆ่าเชื้อโดยการเผา การถ่ายเชื้อแบคทีเรีย (bacteria) และยีสต์ (yeast) มักใช้ห่วงเขี่ยเชื้อ ส่วนรา
(mold) ที่เป็นเส้นสาย (filamentous fungi) มักจะใช้เข็มเขี่ยเชื้อ
|
วิธีการ
1. เตรียมอาหารเลี้ยงเชื้อ (nutrient agar)
2.ใช้ห่วงเขี่ยเชื้อหรือเข็มเขี่ยเชื้อมาเผาไฟ ให้ลวดที่ปลายร้อนแดงเพื่อฆ่าเชื้อ รอให้เย็นก่อน แตะในตัวอย่างที่มีจุลินทรีย์
ที่ต้องการศึกษา แล้วลากหรือขีด (streak) ไปบนจานเพาะเชื้อที่มีอาหารแข็ง (nutrient agar) ด้วยวิธี cross streak plate
คือ ลากเส้นให้ได้แนวระนาบติดต่อกัน 4-5 เส้น
3. นำห่วงเขี่ยเชื้อมาเผาไฟเพื่อฆ่าเชื้อที่ติดให้หมด จากนั้น หมุน plate 90 องศา แล้วลากเชื้อส่วนของรอยลากในระนาบแรก
ที่มีจุลินทรีย์อยู่หนาแน่นที่สุดออกมาเพียงหนึ่งครั้ง แล้วลากเป็นระนาบที่สอง ซึ่งตั้งฉากกับระนาบแรกโดยรอยขีดของเชื้อจะไม่ทับกับระนาบแรก หลังจากนั้นก็ทำเช่นเดียวกันอีก 3-4 ระนาบ