เครื่องจักรอุปกรณ์ที่ออกแบบอย่างถูกสุขลักษณะ
เครื่องจักรและอุปกรณ์แปรรูปอาหาร จะต้องถูกออกแบบอย่างถูกสุขลักษณะ เพื่อให้การผลิตอาหาร ที่ปลอดภัย (food safety)
ต่อผู้บริโภค ลดการปนเปื้อน ที่จะนำมาสู่อันตรายในอาหาร เครื่องจักร อุปกรณ์ที่ใช้เพื่อการแปรรูปอาหารจะต้องถูกออกแบบ
อย่างถูกสุขลักษณะ โดยมีหลักเกณฑ์เบื้องต้นดังนี้
ขอบพระคุณรูปภาพจากบริษัท Marel food system
ที่มา :http://www.foodnetworksolution.com/uploads/content/398aa8625f51850a60184c8751fe3e03.pdf
เกณฑ์แนะนำทั่วไปสำหรับการออกแบบเครื่องจักรและอุปกรณ์แปรรูปอาหารที่ถูกสุขลักษณะ
Design parameters |
เกณฑ์แนะนำทั่วไปสำหรับการออกแบบเครื่องจักรและอุปกรณ์แปรรูปอาหารที่ถูกสุขลักษณะ |
วัสดุที่ใช้สร้าง (Construction materials)
|
เป็นวัสดุที่ แข็งแรง ผิวเรียบ ทำจากวัสดุที่ไม่เป็นพิษ ไม่ทำปฏิกิริยากับอาหารภายใต้สภาวะการใช้งาน ทำความสะอาดได้ง่าย ฆ่าเชื้อได้ ไม่เป็นสนิมทนต่อการกระแทกการขัดถู และทนทานต่อการกัดกร่อนจากสารทำความสะอาดและฆ่าเชื้อ ไม่ละลายลงในอาหารไม่ดูดซับน้ำ กลิ่น ไม่ปนเปื้อนกับอาหาร วัสดุที่เหมาะสมสำหรับเครื่องจักรและอุปกรณ์แปรรูปอาหาร ได้แก่ สเตนเลสสตีล (stainless steel) เช่น EN 1.4301 (AISI 304) , EN 1.4404 (AISI 316L) , EN 1.4435 (AISI 316l) , EN 1.4571 (AISI 316Ti) และพลาสติก |
พื้นผิว (Surface finish) |
พื้นผิวของเครื่องจักรเรียบ ไม่มีร่องรูพรุน มุมอับ หรือพื้นที่ปิดเพื่อไม่ให้เป็นที่สะสมของเศษอาหาร และเป็นแหล่งเพิ่มจำนวนของเชื้อ จุลินทรีย์ เช่น แบคทีเรียรา ไข่แมลง และไม่ก่อให้เกิดการปนเปื้อนอาหาร ทำความสะอาดได้ง่าย และฆ่าเชื้อได้ ไม่ทาสี หรือสีที่ทาบนพื้นผิวต้องไม่ใช่บริเวณที่มีโอกาสสัมผัสอาหาร มีค่า Surface Roughness Ra ≥ 0.8μm |
การระบายน้ำ (Drainability) |
พื้นผิวด้านในเครื่องมือที่สัมผัสอาหาร สามารถระบายน้ำได้เอง (self draining) สามารถระบายเศษอาหารน้ำหรือสิ่งต่างๆ ออกได้หมด แนะนำให้มีความลาดเอียงอย่างน้อย 3 องศา |
มุม (Corners)
|
ส่วนที่มีมุมของเครื่องจักร เป็นมุมที่โค้งมน โดยมีรัศมีขั้นต่ำเท่ากับ 6.4 มิลลิเมตร ไม่มีมุมอับ ซึ่งเป็นแหล่งเพิ่มจำนวนของเชื้อจุลินทรีย์ เช่น แบคทีเรีย รา ไข่แมลง และไม่ก่อให้เกิดการปนเปื้อนอาหาร ทำความสะอาดได้ง่าย และฆ่าเชื้อได้ |
ข้อต่อ (Joints) |
ปิดสนิท (sealed) ไม่มีช่องว่าง รอยแยก (crevices) และส่วนที่ยื่นออกมา |
การเชื่อม (Welds)
|
รอยเชื่ม เรียบ ต่อเนื่อง ไม่มีรอยแยก รอยแตก รูพรุน |
ส่วนขันแน่น (สกรู, bolts) |
|
Seals ปะเก็น (Gasket)
|
ทนทานต่อสภาวะการใช้งาน เช่น การเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิ ความดัน สารเคมี โดยไม่เปลี่ยนแปลง สามารถทำความสะอาดได้ สามารถฆ่าเชื้อได้ วัสดุที่เหมาะสมสำหรับทำปะเก็นและซีล ได้แก่ elastomer EPDMb, NBRc, nitrile rubber, silicone rubber, และ Viton rubber |
Panels, ฝาครอบ, ประตู |
ป้องกันฝุ่นละอองและการปนเปื้อน สามารถทำความสะอาดและฆ่าเชื้อได้ |
Instrumentation and control devices |
prevent ingress of contamination, sanitary couplings
|
(Conveyer belts)
|
non-absorbent, covered edges, rounded rims, cleanable, disinfectable, tolerant; suitable materials PPd, PVCe, acetal copolymer, PCf, HDPEg |
Placing and installation |
electronic devices in the non-food area, sealed to floor, rounded pedestal, clear space everywhere around the equipment to enable cleaning |
มาตรฐานและแนวทางปฏิบัติที่เกี่ยวข้องกับความปลอดภัยด้านอาหาร