เทอร์โมมิเตอร์แบบแถบโลหะคู่ (bi-metal thermometer) เป็นอุปกรณ์วัดอุณหภูมิ (temperature) ที่ทำงานโดยอาศัยหลักการเปลี่ยนแปลงทางกล ประกอบด้วยแถบโลหะสองชนิด เช่น ชนิด A และ B ที่มีค่าสัมประสิทธิ์การขยายตัวจากความร้อนไม่เท่ากัน (α_A และ α_B) นำมาทาบติดกันสนิท เมื่อได้รับความร้อนโลหะทั้งสองเกิดการขยายตัวอย่างไม่เท่ากัน ทำให้แถบโลหะเกิดการโก่ง โดยทั่วไปอุปกรณ์วัดอุณหภูมิชนิดนี้มีย่านอุณหภูมิใช้งานอยู่ในช่วง -75 ถึง 550 องศาเซลเศียส

 ลักษณะการโก่งตัวของโลหะ A และ B

 (ที่มา: นวภัทรา และ ทวีพล , 2555)

      ถ้ายึดปลายด้านหนึ่งไว้ปลายอีกด้านจะเบี่ยงเบนไปตามค่าอุณหภูมิ และถ้าอุณหภูมิลดลงการเบี่ยงเบนจะมีทิศทางตรงกันข้ามกับการเบี่ยงเบนในครั้งแรก โดยระยะการเบี่ยงเบนขึ้นอยู่กับความหนาของโลหะและรูปร่างของโลหะดังแสดงในรูป  รูป (ก) แสดงลักษณะของแถบโลหะคู่แบบคานยาว (cantilever type bimetal) รูป (ข) แสดงลักษณะของแถบโลหะคู่แบบตัวยู (U-shape type bimetal) และ รูป (ค) แสดงลักษณะของแถบโลหะคู่แบบก้นหอย (spiral type bimetal)

 ลักษณะของแถบโลหะคู่แบบต่าง ๆ

(ที่มา: นวภัทรา และ ทวีพล, 2555)

หลักการทำงานของเทอร์โมมิเตอร์แบบแถบโลหะคู่ 

(ที่มา: http://www.youtube.com/watch?v=8ac_PISIUg8)

      ตัวอย่างการประยุกต์ใช้งานเครื่องมือวัดอุณหภูมิชนิดโลหะคู่ในอุตสาหกรรมอาหาร ได้แก่

• การติดตั้งเครื่องมือวัดอุณหภูมิชนิดโลหะคู่ ในเครื่องพาสเจอร์ไรซ์ (pasteurizer) โดยมีวัตถุประสงค์ของการวัดเพื่อการจดบันทึกข้อมูล (monitoring processes and operations) ได้แก่ การวัดอุณหภูมิน้ำร้อน น้ำเย็น และอุณหภูมิอาหารเหลวในถังเก็บ

ที่มา: การวัดและเครื่องมือวัด ประยุกต์ใช้ในอุตสาหกรรมอาหาร (นวภัทรา และ ทวีพล , 2555)

     :  http://www.youtube.com/watch?v=8ac_PISIUg8