การวัด (measurement) คือ กระบวนการเปรียบเทียบระหว่างปริมาณของค่าที่ต้องการวัด (measure value) และค่าอ้างอิง
(reference value) ที่กำหนดไว้ ผลลัพธ์ (result value) ที่ได้จากการเปรียบเทียบ (comparison) คือ ปริมาณของตัวแปร
ที่แท้จริงที่ต้องการทราบค่า
ความสัมพันธ์ระหว่างค่าที่ต้องการวัด ค่าอ้างอิง และผลลัพธ์แสดงดังรูป
บล็อกไดอะแกรมของการวัด
ที่มา: นวภัทรา และ ทวีพล (2555)
ตัวอย่างเช่น การวัดอุณหภูมิของน้ำ สิ่งที่ต้องการทราบหรือสิ่งที่ต้องการวัด คือ อุณหภูมิและค่าอ้างอิงของอุณหภูมิ คือ
ที่จุดเยือกแข็งของน้ำมีอุณหภูมิเท่ากับ 0 องศาเซลเซียส และที่จุดเดือดของน้ำมีอุณหภูมิเท่ากับ 100 องศาเซลเซียส
ซึ่งค่าอุณหภูมิของน้ำที่วัดได้ เป็นค่าที่ได้จากการเปรียบเทียบกับค่าอ้างอิง
ภาพตัวอย่างการวัดอุณหภูมิของน้ำ
ที่มา: นวภัทรา และ ทวีพล (2555)
การวัดในอุตสาหกรรมมีวัตถุประสงค์ ดังนี้
1. การวัดเพื่อติดตามกระบวนการและการปฏิบัติงาน (monitoring processes and operations)
2. การวัดเพื่อควบคุมกระบวนการและการปฏิบัติงาน (control processes and operations)
3. การวัดเพื่อการวิเคราะห์ (analytical measurements)
ตัวอย่างการวัดในอุตสาหกรรม ได้แก่ การวัดอุณหภูมิ (temperature measurement) การวัดความดัน (pressure
measurement) การวัดระดับ (level measurement) การวัดการไหล (flow measurement) การวัดความเครียด
(strain measurement) การวัดน้ำหนัก (weight measurement) และการวัดขนาด (size measurement)
การวัดตำแหน่ง (position measurement) และการวัดระยะทาง (distance measurement) เป็นต้น
ที่มา: การวัดและเครื่องมือวัด ประยุกต์ใช้ในอุตสาหกรรมอาหาร (นวภัทรา และ ทวีพล, 2555)